« مطالبی پیرامون مقاله »
« باسمه تعالي »
« مطالبی پیرامون مقاله »
مقاله ، کلمه ی عربی است به معنی گفتن ، از ریشه قول و در اصطلاح نوشته ای درباره ی موضوع خاص است و شامل انواع گسترده ای از نوشته های علمی ، ادبی ، تحقیقی ، مذهبی ، انتقادی و جز آن هاست و نوشته هایی که در قلمرو جهان و طبیعت یا مسائل و پدیده های زندگی نگاه می شود.
خصوصیّات مقاله ها :
1- برای مقصود و هدف خاص نوشته می شوند.
2- به طور متوسط از حدود 3000 کلمه تشکیل می شوند. ( بین 500 تا 5000 کلمه )
3- از طرحی مشخّص و نظم منطقی پیروی کنند.
4- میان بخش های مختلف آن ها هماهنگی و ارتباط وجود دارد.
5- درباره ی یک موضوع خاص تدوین می شود و اطّلاعات تازه ای ارائه می دهد.
6- در نگارش آن از منابع و مآخذ معتبر استفاده می شود. بنابراین به طور خلاصه می توان گفت :
« مقاله قالب نوشته ای است که برای مقاصد خاصّی تهیّه می شود و مثل هر نوشته ای انواع گوناگون دارد ».
مقاله به اعتبار موضوع شامل انواع زیر است :
1- اجتماعی 2- اخلاقی و تربیتی 3- دینی 4- ادبی 5- فلسفی 6- عرفانی
7- علمی 8- سیاسی 9- ورزشی 10- آموزشی 11- تاریخی 12- هنری 13- ...
زبان نگارش مقاله، به تناسب موضوع و مخاطب می تواند انواعی داشته باشد : روزنامه ای ، ادبی ، علمی،كودكانه و ..... حجم مقالات نیز متفاوت است ؛ از مقالات کوتاه گرفته تا مقالات بلند. البتّه باید در نظر داشت معمولاً حجم مقالات بین 500 تا 5000 کلمه است ؛ مطلبی کم تر از این میزان را نمی توان مقاله دانست.
مقالات بر اساس چگونگی تهیّه ي نگارش به سه دسته تقسیم می شوند :
الف : مقالات پژوهشی و تحقیقی : اساس تهیّه ی این گونه مقالات ، آزمایش ، تحقیق ، تجربه ، آمار و اسناد بر پایه ی منطق و استدلال است و حدس و گمان ، احساس و تخیّل در آن ها جایی ندارد ؛ مثلاً می خواهیم درباره ی « عوارض بد خوانی بر بد فهمی » مقاله ای بنویسیم. اساس این مقاله را یک پژوهش آماری تشکیل می دهد و برای نوشتن آن باید از شیوه های گوناگون جمع آوری اطّلاعات مثل مطالعه، پرس و جو و مشاهده به خوبی بهره بگیریم تا بتوانیم این فرض را ثابت کنیم. دقّت ، امانت ، سادگیِ بیان ، منطق و استدلال از ویژگی های اصلی این گونه مقالات است.
ب : مقالات توصیفی ( تشریحی) : در این گونه مقالات نویسنده می کوشد تا با دقّت و موشکافی و شرح دقیق صحنه ها و وقایع و حوادث و مسائل ، زشتی ها و زیبایی ها را برای خواننده مُصَوَّر سازد.
ج : مقالات تحلیلی : در برخی از مقالات سیاسی ، اجتماعی یا ادبی و هنری ، صرفاً با تکیه بر ذهن و احیاناً مطالعه ی برخی منابع ، دست به نگارش می زنیم. آمار ، آزمایش ، تجربه ، نمونه برداری در این گونه مقالات کم تر دخالت دارد.
مقالات بر حسب لحن و نوع بیان به سه دسته تقسیم می شوند :
الف : مقالات جدّی : که بر اساس استدلال و منطق یا تحقیق نوشته می شود.
ب : مقالات انتقادی : که درباره ی نیک و بد یک موضوع اجتماعی ، سیاسی ، هنری ، ادبی و . . . به دور از اغراض و سلیقه های شخصی ارزیابی ، نقد و داوری می شود.
ج : برخی از مقالات انتقادی به شیوه ی طنز و با لحن فُکّاهی حقایق و مسائل مختلف را منعکس می سازد.
مراحل تهیّه ی مقاله :
1- انتخاب موضوع2- مطالعه ی دقیق موضوع3- تفکّر درباره ی موضوع4- جمع آوری اطّلاعات 5- طرح مقاله 6- یادداشت برداري 7- تنظیم یادداشت 8- نوشتن بندها بر اساس یادداشت ها و طرح اولیّه ی مقاله 9- بازخوانی و اصلاح و ویرایش مقاله 10- پاک نویس كردن 11- ذکر منابع و مآخذ
قسمت های مختلف یک مقاله : 1- عنوان 2- فهرست 3- مقدم 4- متن 5- نتیجه 6- منابع و مآخذ
نویسنده ی مقاله باید از شرایط و ویژگی های زیر برخوردار باشد :
1- آزاد اندیشی ، استقلال رأی و شجاعت در بیان مطلب 2- تسلّط و آگاهی به موضوع 3- دقّت و توجّه 4- صداقت و راست گفتاری و رعایت اصول اخلاقی ( پرهیز از تمسخر ، چاپلوسی ، توهین ، غرض ورزی ) 5- رعایت امانت در نقل مطالب
هنگام نوشتن مقاله ، می توانیم با طرح سؤالات متعدّد آن را گسترش داده ، برای پاسخ دان به سؤالات ، به منابع و مآخذِ لازم در این زمینه مراجعه نماییم و سپس یادداشت برداری کنیم. در این مرحله می توانیم از افراد آگاه کمک بگیریم. کار یادداشت برداری را تا مراجعه به همه ی منابع اساسی ادامه می دهیم. پس از آن یادداشت ها را تنظیم می کنیم ؛ اگر میان دو فیش اختلاف نظری بوده آن ها را هم ذکر می کنیم. گاه عین فیش و گاه حاصل برداشت شخصی خودمان را نقل می کنیم. به هر حال ، پس از آن که در چارچوب اصلی ، مطالب هر بخش و فصل را نوشتيم ، یک بار دیگر آن را جهت پالایش و ویرایش می خوانیم. پس از پاک نویس مقاله و کنترل صِحّت منابع و مآخذ و تهیّه ی فهرست ها و تصاویر مورد نیاز ، با عنایت به آن چه گفته شده ، مقاله را به پایان می بریم. در این مرحله می توانیم نام مناسبی برای مقاله ی خود انتخاب کنیم.